กฎช้อนชา: ทาครีมกันแดดเท่าไหร่ถึงจะพอ?

ครีมกันแดดเป็นหัวใจสำคัญของการดูแลผิว (Skincare) และการป้องกันผิวจากแสงแดด (Photoprotection) แต่หลายคนไม่รู้ว่าจริงๆ แล้วเรามักทาครีมกันแดด "น้อยเกินไป" กว่าที่ควรจะเป็นมาก บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับ "กฎช้อนชา" (Teaspoon Rule) ซึ่งเป็นหลักการง่ายๆ แต่ทรงพลังที่ใช้เพื่อคำนวณปริมาณครีมกันแดดที่เหมาะสมต่อส่วนต่างๆ ของร่างกาย

‍

จากการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ บทความนี้จะอธิบายให้เข้าใจว่าทำไมการทาครีมกันแดดให้ถูก "ปริมาณ" ถึงสำคัญกว่าที่คุณคิด พร้อมแนะแนวทางปฏิบัติที่คุณสามารถทำได้จริงในชีวิตประจำวัน

แม้หลายคนจะรู้ดีว่าครีมกันแดดมีความสำคัญในการป้องกันมะเร็งผิวหนังและการทำลายผิวจากรังสี UV แต่ปัญหาหลักคือ คนส่วนใหญ่ใช้ในปริมาณที่ไม่เพียงพอ

‍

จากผลการวิจัยพบว่า โดยเฉลี่ยแล้วคนทั่วไปทาครีมกันแดดเพียง 0.5 มิลลิกรัมต่อพื้นที่ผิว 1 ตารางเซนติเมตร (mg/cm²) เท่านั้น ในขณะที่มาตรฐานที่ใช้ในการทดสอบค่า SPF คือ 2 mg/cm² ซึ่งหมายความว่า คนส่วนใหญ่ใช้ครีมกันแดด แค่ 25% ของปริมาณที่ควรใช้

‍

นอกจากนี้ ประสิทธิภาพของครีมกันแดดจะลดลงอย่างมากเมื่อใช้ในปริมาณที่น้อยลง เช่น ครีมกันแดด SPF 50 หากใช้เพียง 0.5 mg/cm² จะให้การปกป้องจริงที่ต่ำกว่า SPF 10

ตามมาตรฐานแล้ว การทาครีมกันแดดเพื่อให้ได้ค่า SPF ตามฉลาก ต้องใช้ในอัตรา 2 mg/cm² สำหรับผู้ใหญ่ที่มีพื้นที่ผิวเฉลี่ย 1.73 ตารางเมตร จะต้องใช้ครีมกันแดดประมาณ 35 มิลลิลิตร ต่อครั้ง

สรุปคือ:

• ✅ ปริมาณที่แนะนำต่อครั้ง: 35 ml
• ❌ ปริมาณที่คนทั่วไปใช้จริง: ประมาณ 8.75 ml
• ⚠️ ประสิทธิภาพลดลงถึง 75%
• ‍

คำแนะนำทั่วไปมักพูดถึงการใช้ "ลูกกอล์ฟ" หรือ "แก้วช็อต" เพื่อกะปริมาณครีมกันแดด:

• ลูกกอล์ฟ ≈ 45 ml
• แก้วช็อต (ขนาดอเมริกัน) ≈ 44 ml
• ‍

แต่คำแนะนำเหล่านี้ยังไม่เพียงพอ เพราะคนมักทาเฉพาะบริเวณที่เปิดเผย เช่น หน้า แขน ขา ทำให้การประเมินด้วยวิธี “โดยรวม” ไม่แม่นยำเท่าไร

ในปี 2002 Dr. Schneider ได้เสนอแนวคิด “Teaspoon Rule” โดยใช้หลัก Rule of Nines ซึ่งเป็นวิธีคำนวณพื้นที่ผิวในกรณีผู้ป่วยไฟไหม้ มาปรับใช้ในการคำนวณพื้นที่ผิวสำหรับทาครีมกันแดด

การแบ่งพื้นที่ผิว:

• ศีรษะและลำคอ = 9%
• แขนแต่ละข้าง = 9%
• ด้านหน้าลำตัว = 18%
• ด้านหลังลำตัว = 18%
• ขาแต่ละข้าง = 18%

‍

จากนั้นแนะนำให้ใช้:

• 1 ช้อนชา (5 ml) สำหรับ หน้า + ศีรษะ + คอ
• 1 ช้อนชา ต่อแขน 1 ข้าง
• 2 ช้อนชา สำหรับลำตัว (หน้า + หลัง)
• 2 ช้อนชา ต่อขา 1 ข้าง

✅ รวมทั้งหมด: 9 ช้อนชา = 45 ml

สูตรนี้ทำให้เราได้ใช้ครีมกันแดดในปริมาณที่ถูกต้อง และครอบคลุมพื้นที่ผิวที่มักเปิดเผยต่อแสงแดด

‍

ช้อนชา 1 ช้อน เท่ากับแค่ไหน?

• 1 ช้อนชา = 5 ml
• 9 ช้อนชา = 45 ml ≈ 1.5 ออนซ์

ดังนั้น หากคุณกำลังจะออกแดด:

• พกครีมกันแดดที่สามารถใช้ได้ 45 ml ต่อครั้ง
• ทาซ้ำทุก 2 ชั่วโมง หรือทันทีหลังว่ายน้ำหรือเหงื่อออก
• เฉพาะบริเวณใบหน้า ควรใช้ 1 ช้อนชาเต็ม

การใช้เพียง “1/4 ช้อนชา” กับใบหน้า (ซึ่งเป็นปริมาณที่คนส่วนใหญ่ใช้) จะทำให้ประสิทธิภาพลดลง มากกว่า 60%

ผู้เขียนบทความ Isedeh และคณะ ได้เสนอ "กฎช้อนชาแบบปรับปรุง" เพื่อให้เหมาะกับผู้ใช้ทั่วไปมากยิ่งขึ้น:

• 1 ช้อนชา: ใบหน้า + หนังศีรษะ + คอ
• 1 ช้อนชา: แขนแต่ละข้าง (ซ้าย/ขวา)
• 2 ช้อนชา: ลำตัว (หน้า/หลัง)
• 2 ช้อนชา: ขาแต่ละข้าง (ซ้าย/ขวา)

ทำไมต้องปรับ?

• เนื่องจากในชีวิตจริง คนมักใส่เสื้อผ้าอยู่บางส่วน เช่น ส่วนของก้นและขาหนีบที่ไม่โดนแดด
• ศีรษะของบางคนมีผมหรือใส่หมวกปกป้อง ทำให้พื้นที่สัมผัสแดดแตกต่างกัน

กฎใหม่นี้จึงง่ายต่อการจดจำและนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้จริง

ครีมกันแดดเป็นเพียง “หนึ่งในเครื่องมือ” สำหรับการปกป้องผิวจากแสงแดด ซึ่งควรทำควบคู่กับสิ่งต่อไปนี้:

• หลีกเลี่ยงแดดช่วง 10:00 – 14:00 น.
• ใส่เสื้อผ้าป้องกันรังสี UV
• ใส่ หมวกปีกกว้าง และ แว่นกันแดด
• ทาครีมกันแดดให้ถูก "ปริมาณ" และ "ตำแหน่ง"
• ทาซ้ำทุก 2 ชั่วโมง หรือหลังเหงื่อออก/เล่นน้ำ

ถึงแม้จะใช้ครีมกันแดดที่มี SPF สูง (เช่น SPF 70 ขึ้นไป) แต่หากทาน้อยกว่ามาตรฐาน ประสิทธิภาพก็ลดลงมากอยู่ดี

การทาครีมกันแดดให้ได้ผลจริง ไม่ใช่แค่เลือก SPF สูง แต่ต้องทาให้ “ถูกปริมาณ” ด้วย และกฎช้อนชาก็คือเครื่องมือง่ายๆ ที่จะช่วยให้คุณทาครีมกันแดดได้อย่างถูกวิธี

สาระสำคัญที่ควรรู้:

• ค่าการทดสอบ SPF อยู่ที่ 2 mg/cm²
• คนทั่วไปทาเพียง 0.5 mg/cm²
• ควรใช้ครีมกันแดด 9 ช้อนชา หรือ 45 ml ต่อร่างกายเต็มตัว
• ใช้กฎช้อนชาเวอร์ชันใหม่ให้เหมาะกับสภาพการแต่งกาย
• ปกป้องผิวด้วยการหลีกเลี่ยงแดด และเสริมด้วยเสื้อผ้าและหมวก

หากคุณต้องการดูแลผิวอย่างมืออาชีพ การเข้าใจหลักการใช้ครีมกันแดดอย่างถูกต้องจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการปกป้องผิวจากแสงแดดได้มากกว่าที่เคย